พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย มหาวารวรรค [3. สติปัฏฐานสังยุต]
1. อัมพปาลิวรรค 10. ภิกขุนูปัสสยสูตร
เราจะคุมจิตไว้ เธอคุมจิตไว้ ไม่ตรึก และไม่ตรอง ย่อมรู้ชัดว่า
เราไม่มีวิตก ไม่มีวิจาร มีสติในภายใน มีความสุข
อานนท์ ภาวนาย่อมมีเพราะการตั้งจิตไว้ อย่างนี้
ภาวนาย่อมมีเพราะไม่ตั้งจิตไว้ อย่างไร
คือ ภิกษุไม่ตั้งจิตไว้ในภายนอก ย่อมรู้ชัดว่า เราไม่ได้ตั้งจิตไว้ในภายนอก
ลำดับนั้น เธอรู้ชัดว่า จิตของเราไม่ฟุ้งซ่านไปข้างหลัง1หรือข้างหน้า2 หลุดพ้นแล้ว
ไม่ตั้งอยู่ ต่อมาก็รู้ชัดว่า เราพิจารณาเห็นกายในกายอยู่ มีความเพียร มี
สัมปชัญญะ มีสติ มีความสุข
ภิกษุไม่ตั้งจิตไว้ในภายนอก ย่อมรู้ชัดว่า เราไม่ได้ตั้งจิตไว้ในภายนอก ลำดับนั้น
เธอรู้ชัดว่า จิตของเราไม่ฟุ้งซ่านไปข้างหลังหรือข้างหน้า หลุดพ้นแล้ว ไม่ตั้งอยู่
ต่อมาก็รู้ชัดว่า เราพิจารณาเห็นเวทนาในเวทนาทั้งหลายอยู่ มีความเพียร มี
สัมปชัญญะ มีสติ มีความสุข
ภิกษุไม่ตั้งจิตไว้ในภายนอก ย่อมรู้ชัดว่า เราไม่ได้ตั้งจิตไว้ในภายนอก ลำดับนั้น
เธอรู้ชัดว่า จิตของเราไม่ฟุ้งซ่านไปข้างหลังหรือข้างหน้า หลุดพ้นแล้ว ไม่ตั้งอยู่
ต่อมาก็รู้ชัดว่า เราพิจารณาเห็นจิตในจิตอยู่ มีความเพียร มีสัมปชัญญะ มีสติ
มีความสุข
ภิกษุไม่ตั้งจิตไว้ในภายนอก ย่อมรู้ชัดว่า เราไม่ได้ตั้งจิตไว้ในภายนอก ลำดับนั้น
เธอรู้ชัดว่า จิตของเราไม่ฟุ้งซ่านไปข้างหลังหรือข้างหน้า หลุดพ้นแล้ว ไม่ตั้งอยู่
ต่อมาก็รู้ชัดว่า เราพิจารณาเห็นธรรมในธรรมทั้งหลาย มีความเพียร มีสัมปชัญญะ
มีสติ มีความสุข
อานนท์ ภาวนาย่อมมีเพราะไม่ตั้งจิตไว้ อย่างนี้
อานนท์ ภาวนาเพราะการตั้งจิตไว้เราได้แสดงแล้ว ภาวนาเพราะการไม่ตั้งจิตไว้
เราก็ได้แสดงแล้ว ด้วยประการฉะนี้
